Muzyka bałkańska - żywiołowy kocioł dźwięków

Już dobrych parę sezonów temu, bo pod koniec lat dziewięćdziesiątych, ogarnęła nas moda na muzyczny powrót do korzeni. W jej wyniku na polskich scenach do dziś grają i śpiewają wykonawcy nawiązujący swoimi utworami do szeroko pojętego folkloru. W Polsce z kultury ludowej czerpią takie zespoły, jak Golec uOrkiestra, Zakopower czy Brathanki. Dzisiaj kojarzymy je jednak raczej z familijną, niedzielną rozrywką, niż z porządnym muzycznym „kopem”. W jego poszukiwaniu warto zwrócić uwagę na odnawianie folkloru wśród innych, umuzykalnionych narodów. Bardzo czułe na muzykę są choćby tereny Bałkanów. Jeśli oglądaliście filmy Kusturicy – wiecie o czym piszę. Twórcą pochodzącym z tamtych stron, który przyjął się u nas nad wyraz dobrze, jest oczywiście Goran Bregović. Tutaj nagrywał płyty z Kayą i Krzysztofem Krawczykiem – i były to projekty udane. Muzyk urodził się w Sarajewie jako syn Serbki i Chorwata. Wydaje nie tylko autorskie płyty, ale z powodzeniem tworzy muzykę do filmów, spektakli i projektów teatralnych. W 2004 roku skomponował nawet operę („Karmen z happy endem"). Jego muzyka odznacza się nieprzeciętną melodyjnością i żywiołem.
Energii nie brakuje również dwunastotonowej orkiestrze Fanfare Ciocărlia. Jej muzycy pochodzą z zapadłej, rumuńskiej wsi. Wspólne granie zaczęli od okolicznych wesel i innych uroczystości. Za namową niemieckiego producenta muzycznego zrzeszyli się w zespół. Ich granie wzbudza podziw – mimo tego, że są samoukami, grają ze słuchu, nie wspomagając się zapisem nutowym, ich muzyka jest niezwykle skomplikowana, szybka i energetyczna. Słuchając nagrań Fanfare Ciocărlia usłyszymy między innymi klarnety, saksofony, bębny i perkusję.

Żywiołowość bałkańskiej muzyki inspiruje. Zafascynowani nią twórcy tanecznych rytmów i muzyki elektronicznej, łącząc nowoczesność z folklorem, tworzą zupełnie nową jakość Przykładem na to jest zespół Balkan Beat Box, składający się z muzyków z Izraela, Maroka oraz Iranu. Są ekscentrykami, a w utworach z ich płyt bardzo wyraźnie słychać zderzenie różnych kultur, pomysłów i temperamentów. Występują wraz z tancerzami flamenco oraz tancerkami brzucha. Warto przy okazji bałkańskich rytmów wspomnieć o Stefanie Hantelu (pseudonim artystyczny: Shantel), który choć pochodzi z Frankfurtu, to posiada korzenie Ukraińsko-Rumuńskie. Jest DJ’em. Jego sposób na muzykę to łączenie rytmów bałkańskich z klasyczną muzyką techno. Sety Djskie, które tworzy, są wyraźnie zainspirowane twórczością wcześniej wspomnianej orkiestry Fanfare Ciocărlia. Bywalcy klubów pokochali Shantela, który rozgrzewa ich na parkiecie naprawdę gorącymi miksami. Z całym szacunkiem dla Golców – ale oni tego nie potrafią.