C. Auguste Dupin - megamózg z utworów Edgara Allana Poe

Nie tak dawno pisaliśmy o słynnych literackich detektywach, a także o pięciu niewiarygodnych sprawach błyskotliwego Herkulesa Poirota. Tym razem zajmiemy się postacią, która była prekursorem w zawodzie literackiego detektywa. Jego twórcą jest jeden z najwybitniejszych przedstawicieli amerykańskiego romantyzmu; poeta i nowelista, który uważany jest również za artystę, który spopularyzował i wyniósł do rangi sztuki gatunek horroru, a także uczynił solidny wkład w dziedzinę literackiej fantastyki. Chodzi o Edgara Allana Poe – pisarza z Massachusetts, uważanego za ojca noweli kryminalnej. Bohater, o którym tutaj mowa, to C. Auguste Dupin – pierwszy w historii literatury detektyw, który zadebiutował w noweli „Zabójstwo przy rue Morgue” w 1841 roku. Najmocniejszą stroną Dupina jest sztuka dedukcji, którą wyniósł do niesamowitych wyżyn. Nie mniej ważna jest umiejętność obserwacji otoczenia, wyciągania słusznych wniosków z pozornie banalnych szczegółów, a także wyczucie względem ludzi i znajomość na wskroś siły tudzież słabości ludzkich charakterów. Dupin nie jest zawodowym detektywem; to szlachcic, który rozwiązuje zagadki raczej dla „treningu”, czerpiąc przyjemność z możliwości wytężenia szarych komórek. Okazuje swoją wyższość nad niejakim G. – prefektem francuskiej policji, który zamknięty w schematycznym myśleniu, nie potrafi poradzić sobie z trudniejszymi sprawami. Choć C. Auguste Dupin występuje tylko w trzech nowelach/opowiadaniach, to wszystkie cechy archetypu detektywa znajdziemy później w twórczości Arthura Conan Doyle’a, Agathy Christie, Georgesa Simenona i wielu innych. Oto te dzieła i krótkie opisy spraw, którymi się zajmował.
„Zabójstwo przy rue Morgue” (1841) Tajemnicza nowela zaliczona przez samego Poego do grupy historii analitycznych. Opisuje sprawę brutalnego podwójnego morderstwa starszej Madame L'Espanaye i jej córki na fikcyjnej paryskiej ulicy rue Morgue. Ciszę nocną przerywa krzyk, który sprowadza do kamienicy przy rue Morgue zaalarmowaną grupę osób. Po przybyciu na miejsce policja znajduje zwłoki młodej, martwej kobiety nie wiadomym sposobem wciśnięte w komin, a na bruku po drugiej stronie kamienicy zwłoki starszej pani, która poniosła śmierć, upadając z wysokości. Nikt nie opuszczał kamienicy, a zeznania świadków są dość niespójne. Krok po kroku sprawę bada Dupin, który mierzy się z „zagadką zamkniętego pokoju” – obecnego często w późniejszej literaturze kryminalnej.
„Tajemnica Marii Roget” (1842) Odwrotna sytuacja do morderstw z rue Morgue, bo mamy tutaj do czynienia z pozornie „zwyczajną” sprawą. Zamordowano i wrzucono do rzeki ciało młodej paryskiej gryzetki – Marii Roget. Miało się to zdarzyć w niedzielę, w drodze dziewczyny do swojej ciotki. Ślady wskazują na nikczemność szajki przestępców, ale Dupin w formie logicznego wykładu prowadzi prywatne śledztwo, obalając powszechne dziennikarskie i społeczne teorie. Fabuła opowiadania Poego oparta na nigdy nierozwiązanej podobnej sprawie w 1838 roku w Nowym Jorku.
„Skradziony list” (1844) Prefekt G. zwraca się do Augusta Dupina z bardzo delikatną sprawą rangi politycznej. Oto bowiem jeden z ministrów, człowiek o podłym charakterze, dopuścił się kradzieży kompromitującego listu i za jego pomocą wymusza szantażem swoją wolę. List jest ukryty gdzieś w jego mieszkaniu, ale prefekt i jego ludzie dwukrotnie przeszukali je bardzo dokładnie, niczego nie znajdując. Dupin wskazuje na błędy natury psychologicznej w rozumowaniu policjantów i metodą dedukcji objaśnia czytelnikom, w jaki sposób udało mu się odkryć prawdę. Mamy tutaj do czynienia ze swoistą grą psychologiczną pomiędzy Dupinem a przebiegłym ministrem. Takich pojedynków literacki świat oglądał później niemało.